Toplantı 10. Meslek Komitesi Başkanı Erol Demiralay’ın açılış konuşmasıyla başladı. Konuşmacı olarak katılan Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç.Dr. İrfan Yazıcı, “Güç Elektroniğinde Sürücüler” konulu bir seminer verdi.
Doç Dr. İrfan Yazıcı’nın sunumunda genel olarak şu konulara değindi:
“Asenkron motor sürücüleri uygulamada yerine getirdikleri işlevden dolayı hız kontrol cihazları olarak da adlandırılmaktadır. Sürücüler asenkron motorlarda hız (devir) kontrolü yanı sıra tork kontrolü de sağlayabilmektedirler.
Asenkron motor sürücüleri; temel olarak kontrolsüz bir doğrultucu, DC bara ve evirici ( inverter) birimlerinden oluşur. Sürücü girişi 1-faz (220V) veya 3-faz (380V) ile beslenebilir. Genel olarak küçük güçlü (yaklaşık 5 kW) motorlar için 1-faz girişli, daha yüksek güçlü motorlarda ise 3-faz girişli sürücüler kullanılır.
Bilindiği gibi AC motorlarda senkron devir ns, f=motor besleme gerilim frekansı, p=motor çift-kutup sayısı olmak üzere; ns = (60*f )/p ifadesi ile hesaplanabilir. Dolayısıyla, doğrudan şebekeden beslenen bir motor için, şebeke frekansı (50Hz) ve motor kutup sayısı değişmeyeceğinden, senkron devir sayısı sabittir. Sürücüler ise çalışma anında motor sargı uçlarına uyguladıkları gerilim işaretinin frekansını, yani f değerini değiştirebilmekte (0 – 600 Hz), dolayısıyla da motorun devir sayısını geniş bir aralıkta ayarlayabilmektedirler. Ayrıca sürücüler üzerinden motorun kalkış ve duruş süreleri, yani hız profilleri tanımlanabilmektedir.
Sürücüler endüstriyel uygulamalarda kullanılan PLC ve SCADA gibi otomasyon cihazları/sistemleri ile haberleşme özelliğine sahiptirler. Bu sayede sürücülere uzaktan erişilip çalışma ayarları değiştirilebilir ve motorun çalışma anındaki değerleri de gözlemlenebilmektedir.
Değişken devirli çalışan fan ve pompa uygulamalarında sürücüler vana, damper gibi mekanik çözümlere kıyasla %70’lere varan enerji tasarrufu sağlar.
Hız kontrol cihazlarında, aşırı akım, düşük ve aşırı gerilim, aşırı sıcaklık, kısa devre vb. koruma yapıları bulunmaktadır. Herhangi bir arıza durumunda sürücü oluşan arıza uyarısını belirterek motor beslemesini kapatır ve koruma moduna geçer. Böylece hem sürücü hem de motor olası arızalardan korunmuş olur.
Normalde sürücü ile motor arasındaki mesafenin kısa olması istenir. Ancak alış veriş merkezlerindeki kapalı otoparklar, tünel, vb. uygulamalarda sürücü ile motor arasındaki mesafe çok uzun olabilmektedir. Güç kablosunun kapasitif etkisinden dolayı sürücü aşırı akım koruma moduna geçerek motoru çalıştıramayabilir. Bu gibi uygulamalarda sürücü çıkışı – motor arasına hat reaktörü, dV/dT veya sinüs filtreleri bağlanarak çözüm sağlanabilmektedir.” dedi.
YORUMLAR